Μεταφράζοντας VS Naipaul

Έπιασα να μεταφράζω ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία. Για τους εξής λόγους:

• Όπως συχνά συμβαίνει στους ανθρώπους που ασχολούνται με τη λογοτεχνία και τη συγγραφή κειμένων, κατέφυγα στη μετάφραση για να κάνω μια πιο τεχνική δουλειά που μπορεί να αποδώσει ένα χειροπιαστό αποτέλεσμα. Ίσως να είναι μια πιο μηχανική διαδικασία που σε ελαφρύνει, αν και απαιτεί οπωσδήποτε την ποιητική διεργασία.

• Με ξεκουράζει να πατώ πάνω στην διακεκριμένη φωνή του συγγραφέα. Παύει για λίγο η διαρκής ανησυχία του επίδοξου συγγραφέα που δεν έχει αποκτήσει ακόμη τη δική του φωνή, παλεύει για τη δική του authorship μέσα από το χαρτί και μέσα από τη ζωή.

• Μεταφράζοντας έρχεσαι σε επαφή με τις επαναλήψεις του συγγραφέα, με τις προτιμήσεις του σε λέξεις και σύνταξη, τον μαθαίνεις από μέσα. Βρίσκεσαι στο εσωτερικό της κατασκευής του, δεν είναι υπερβολικά μεταφορικό να πω πως βλέπεις από κοντά τους αρμούς του σπιτιού του.

• Συγκεκριμένα ο Naipaul μου φαίνεται φοβερά ελκυστικός στην ιδιορρυθμία της γλώσσας του. Τόσο σε επίπεδο συντακτικό όσο και λεξιλογικό. Αυτοί που ασχολούνται με τις από-αποικιοκρατικές σπουδές θα ξέρουν να μιλήσουν καλύτερα για το ιδιαίτερο ιδίωμα του Ινδού συγγραφέα που μεγάλωσε στις βρετανικές αποικίες του Τρινιδάδ. Υπάρχουν λέξεις που αποσταθεροποιούν τον αναγνώστη. Τον ξενίζουν. Παραδείγματος χάριν λέει κάπου, δεν είχα ξαναζήσει σε ένα τόπο τόσο θαυμάσιο και feeding.  Ο αναγνώστης θα πρέπει να σκεφτεί πως ο τόπος θρέφει τον αφηγητή σ’αυτή την υπαινικτική τοποθέτηση και να αντιστρέψει την κοινή χρήση της λέξης που σημαίνει «αυτός που τρέφεται».

• Τις πιο πολλές φορές νιώθω ότι αποτυγχάνω (το αίσθημα αυτό το ξέρει καλά κάθε μεταφραστής). Όμως δεν πρόκειται για ένα αίσθημα απογοήτευσης τόσο ισχυρό όσο εκείνη η απόγνωση που προκαλείται από τη μεταφορά των δικών σου σκέψεων και συναισθημάτων στον λόγο. Εκείνη η απογοήτευση, στην οποία γαλουχείται κάθε άνθρωπος που γράφει, είναι πολύ πιο βαριά.

• Η διαδικασία της μετάφρασης σε αφυπνίζει στον κόσμο. Κουβαλάς μαζί σου στις καθημερινές κινήσεις και συναλλαγές ένα στοκ από λέξεις που περιμένουν να αποδοθούν στα ελληνικά. Αυτό σε θέτει σε μια κατάσταση εγρήγορσης. Οι λέξεις δεν σε προσπερνούν, δεν σε αφήνουν αδιάφορο. Είναι σαν να’χεις μια απόχη στην τσάντα σου και με το που δεις μια λέξη-πεταλούδα που ταιριάζει στην υπό κατασκευή συλλογή σου να τη βγάζεις και να την αιχμαλωτίζεις για να την πάρεις στο σπίτι.